Mapa geodezyjna – czym jest i jak ją czytać?

Budowa domu to proces wymagający dopełnienia wielu formalności. Jednym z koniecznych elementów, jest posiadanie odpowiednich map geodezyjnych. Mapa geodezyjna to dokument, który pozwala na prawidłowe zaplanowanie i wykonanie prac budowlanych w zgodzie z obowiązującymi przepisami prawa. Czym dokładnie jest mapa geodezyjna, jak ją czytać, oraz jak wpływa na proces budowlany? O tym wszystkim dowiesz się z poniższego artykułu.

Czym jest mapa geodezyjna?

Mapa geodezyjna to dokument, który przedstawia szczegółowe odwzorowanie terenu, uwzględniając różnorodne obiekty topograficzne, granice działek, ukształtowanie terenu, a także inne elementy, które mają wpływ na planowanie zagospodarowania przestrzennego. Jest to dokument niezbędny w wielu sytuacjach, między innymi przy projektowaniu budynków, uzyskiwaniu warunków zabudowy czy przy podziale nieruchomości. W skrócie mapa geodezyjna stanowi podstawę dla wszelkich działań związanych z budową i zagospodarowaniem terenu.

Mapa geodezyjna jest opracowywana przez uprawnionego geodetę, który jest odpowiedzialny za precyzyjne pomiary terenowe oraz naniesienie na mapę wszystkich istotnych danych geodezyjnych. Kluczowe jest wykorzystanie odpowiedniego układu odniesienia, ponieważ zapewnia to zgodność z ogólnokrajowymi standardami i pozwala na łączenie różnych map w jednolitą sieć geodezyjną.

Współczesne mapy geodezyjne dostępne są nie tylko w formie papierowej, ale również w wersji cyfrowej, na przykład w geoportalu krajowym (geoportal.gov.pl), który umożliwia łatwy dostęp do wielu danych w postaci map multimedialnych.

Jak wygląda mapa geodezyjna?

Wygląd mapy geodezyjnej może się różnić w zależności od jej przeznaczenia i skali, a także jej rodzaju, jednak zazwyczaj mapa zawiera szereg kluczowych informacji, takich jak

• Granice działki – linie rozgraniczające poszczególne nieruchomości.
• Obiekty budowlane – budynki, budowle podziemne, linie sieci infrastruktury (na przykład sieć ciepłownicza).
• Numer działki – identyfikator, który jest przypisany każdej działce ewidencyjnej w ewidencji gruntów i budynków.
• Wymiary działki – dokładne wymiary działki, które są niezbędne do dalszego opracowania projektu zagospodarowania terenu.
• Układ odniesienia – geodezyjny układ odniesienia, który umożliwia lokalizowanie obiektów w przestrzeni.
• Topografia terenu – rzeźba terenu, ukształtowanie terenu, w tym wzniesienia, doliny, rzeki i inne cechy krajobrazu.

Mapa geodezyjna w wersji papierowej lub cyfrowej może mieć różną skalę, zależnie od zakresu dokumentacji, jednak ważne jest, aby mapa była czytelna i dokładna w kontekście celu, do którego jest przeznaczona. Współczesne mapy geodezyjne dzięki digitalizacji są opracowaniami, które umożliwiają łatwe skalowanie, a także możliwość ukazywania i ukrywania potrzebnych grup obiektów, czyli tak zwanych warstw. Przyjrzyjmy się bliżej różnym rodzajom map geodezyjnych.

Jak czytać mapę geodezyjną?

Tak jak w przypadku czytania dokumentacji technicznej, tak i w przypadku map niezbędna jest pewna wiedza, która umożliwia poprawne interpretowanie informacji zawartych w graficznych opracowaniach geodezyjnych. Niezależnie od rodzaju mapy geodezyjnej, wszystkie zawierają ujednolicone oznaczenia, symbole oraz skróty, których znaczenie jest zawsze takie samo. 

Dokładne wymogi co do map zostały określone w Rozporządzeniu Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 2 listopada 2015 r., które szczegółowo reguluje zasady tworzenia i oznaczania map geodezyjnych w Polsce. Poniżej prezentujemy kilka przykładów znaków i skrótów określonych tym rozporządzeniem.

Wykaz wybranych skrótów (z liczbą porządkową i nazwą):

1. al. - alejka

2. bas. - basen

3. bt. - beton

6. br. - bruk

7. proj. - budowla podziemna – projektowana

8. bud. - budowla podziemna – w budowie

9. b - budynek biurowy

10. t - budynek garażu

11. g - budynek gospodarstwa rolnego

12. u - budynek handlowo – usługowy

13. h - budynek hotelu

16. mj - budynek mieszkalny jednorodzinny

17. md - budynek o dwóch mieszkaniach

18. mt - budynek o trzech i więcej mieszkaniach

19. mz - budynek zbiorowego zamieszkania

20. a – budynek zakwaterowania turystycznego

21. p - budynek przemysłowy

22. r - budynek kultu religijnego

24. z - budynek szpitala i zakładu opieki medycznej

25. x - budynek zabytkowy

27. ch. - chodnik

30. dr. - droga bez nazwy

33. gr. - grunt naturalny

50. j. - jezdnia

52. kl. - klinkier

55. kp. - kostka prefabrykowana

56. mb. - masa bitumiczna (asfalt)

62. k - odwodnienie liniowe

64. O.dz. - ogród działkowy

65. kl - osadnik kanalizacji lokalnej

69. pb. - płyty betonowe

79. c - przewód ciepłowniczy

82. e - przewód elektroenergetyczny

83. eWW - przewód elektroenergetyczny najwyższego napięcia

84. eN - przewód elektroenergetyczny niskiego napięcia

85. eS - przewód elektroenergetyczny średniego napięcia

86. eW - przewód elektroenergetyczny wysokiego napięcia

87. g - przewód gazowy

93. k - przewód kanalizacyjny

94. kd - przewód kanalizacyjny deszczowy

95. kl - przewód kanalizacyjny lokalnej

96. ko - przewód kanalizacyjny ogólnospławny

97. kp - przewód kanalizacyjny przemysłowy

98. ks - przewód kanalizacyjny sanitarny

104. t - przewód telekomunikacyjny

106. w - przewód wodociągowy

107. wl - przewód wodociągowy lokalny

108. wo - przewód wodociągowy ogólny

120. Tr - stacja transformatorowa

122. sc. - ścieżka

124. sm. - śmietnik

136. P - wiata przystankowa

144. zb. - zbiornik

147. s - zbiornik, silos i budynek magazynowy

Jakie są rodzaje map geodezyjnych?

Istnieje kilka rodzajów map geodezyjnych, z których każda pełni nieco inną rolę w procesie budowy i planowania przestrzennego. Do podstawowych map geodezyjnych należą:

• Mapa zasadnicza – podstawowa mapa geodezyjna, która przedstawia granice działek, sieci infrastruktury, oraz obiekty budowlane. Jest to mapa wykorzystywana między innymi przy opracowywaniu projektu zagospodarowania działki. Treść mapy zasadniczej określa granice działki ewidencyjnej i inne istotne cechy terenu.
• Mapa inwentaryzacyjna – służy do przedstawienia stanu istniejącego obiektu budowlanego oraz wszelkich zmian wprowadzonych w trakcie realizacji inwestycji. Pomaga w ewidencji istniejących obiektów budowlanych.
• Mapa do celów projektowych – stanowi podstawę do projektowania budynków, instalacji oraz innych obiektów na danym terenie. Jest to mapa wymagająca szczegółowych informacji o działce i jej otoczeniu.
• Mapa ewidencyjna – zawiera dane o granicach działek ewidencyjnych, które są niezbędne do prowadzenia ewidencji gruntów i budynków.
• Mapa sytuacyjno-wysokościowa – przedstawia zarówno sytuację na powierzchni (położenie obiektów, granice jednostek), jak i wysokości (rzędne) terenu.
• Mapa katastralna – zawiera dane o nieruchomościach w systemie katastralnym, w tym informacje o właścicielach i zakresie gruntów.

Każdy z tych rodzajów map geodezyjnych jest wykorzystywany w różnych etapach procesu budowlanego i ma swoje konkretne zastosowanie.

Kiedy i dlaczego wymagana jest mapa geodezyjna?

Mapa geodezyjna jest wymagana w różnych sytuacjach związanych z budową domu i zagospodarowaniem terenu. Przede wszystkim jest niezbędna przy:

• Uzyskaniu warunków zabudowy – mapa geodezyjna, zazwyczaj w postaci aktualnej kopii mapy zasadniczej, jest podstawowym dokumentem wymaganym przy składaniu wniosku o wydanie warunków zabudowy. Bez niej nie będzie możliwe uzyskanie decyzji umożliwiającej dalsze etapy projektowe.
• Podziale lub scaleniu nieruchomości – jeśli planujemy podzielić działkę lub scalić kilka działek w jedną, potrzebna jest mapa ewidencyjna oraz mapa zasadnicza, które pomogą w określeniu granic ewidencyjnych poszczególnych działek oraz naniesieniu proponowanych podziałów. Więcej informacji o tym procesie można znaleźć w artykule: Scalenie działek i wtórny podział - co to jest i ile kosztuje?
• Projektowaniu budynku – do wykonania projektu zagospodarowania działki niezbędna jest mapa do celów projektowych, sporządzona przez uprawnionego geodetę, która nie może być starsza niż 6 miesięcy. Zawiera ona szczegółowe informacje o ukształtowaniu terenu, infrastrukturze technicznej, granicach działki i jej otoczeniu.
• Zgłaszaniu budowy – przy zgłaszaniu zakończenia budowy lub wniosku o pozwolenie na użytkowanie wymagane jest przedłożenie mapy inwentaryzacyjnej powykonawczej, która wskazuje rzeczywiste położenie wybudowanego obiektu w stosunku do granic działki oraz istniejącej infrastruktury. Umożliwia ocenę zgodności inwestycji z projektem.

Bez dokładnej mapy geodezyjnej niemożliwe jest przeprowadzenie procesu budowlanego zgodnie z prawem i bez ryzyka popełnienia błędów.

Jakie mapy potrzebne są do budowy domu?

Do budowy domu najczęściej wymagane będą następujące mapy geodezyjne:

• Mapa zasadnicza – konieczna do opracowania projektu budowlanego, pokazuje granice działki oraz elementy infrastruktury.
• Mapa do celów projektowych – wykorzystywana do opracowania dokładnych planów budowlanych, uwzględniająca szczegóły terenu. Zawiera ona także mapę sytuacyjno-wysokościową, która pomoże uwzględniać różnice w wysokości terenu przy projektowaniu budynku.
• Mapa ewidencyjna – przydatna przy podziale działki, w celu uzyskania formalnych danych o granicach działek ewidencyjnych.

Każda z tych map ma swoje określone przeznaczenie i może być wymagana na różnych etapach budowy domu.

Gdzie uzyskać mapy geodezyjne?

Mapy geodezyjne można uzyskać w kilku miejscach, w zależności od rodzaju mapy i jej przeznaczenia:

• Starostwa powiatowe – tam można uzyskać mapy do celów projektowych, mapy zasadnicze, a także inne dokumenty geodezyjne.
• Powiatowy ośrodek dokumentacji geodezyjnej – miejsce, gdzie przechowywane są mapy geodezyjne i gdzie można je zamówić na potrzeby danego przedsięwzięcia.
• Geoportal krajowy – internetowa platforma, która umożliwia dostęp do map geodezyjnych i przestrzennych z całego kraju.
• Uprawniony geodeta – w przypadku potrzeby wykonania mapy inwentaryzacyjnej lub mapy do celów projektowych, należy skontaktować się z uprawnionym geodetą, który przygotuje odpowiedni dokument.
  

Ile kosztuje mapa geodezyjna? Ceny map mogą się różnić w zależności od jej rodzaju oraz zakresu pracy, jaki należy wykonać przy opracowaniu danej mapy. Koszt wykonania mapy geodezyjnej zależy między innymi od trudności terenu, wielkości działki oraz wymagań związanych z dokładnością pomiarów.