Protokół odbioru instalacji elektrycznej – kto może go podpisać i ile kosztuje?

Kwestie związane z instalacją elektryczną są niezwykle ważne nie tylko podczas budowy, ale również późniejszego odbioru domu, czy innego obiektu. Ze względów bezpieczeństwa wszystkie formalności muszą zostać dopełnione we właściwy sposób. Bardzo istotnym dokumentem jest tutaj protokół odbioru instalacji elektrycznej. Co to takiego i kto może go podpisać?

Czym jest protokół odbioru instalacji elektrycznej?

Dokument określający, czy instalacja elektryczna w danym obiekcie została prawidłowo oraz zgodnie z projektem wykonana nazywamy protokołem odbioru instalacji elektrycznej budynku. Właściwie wykonany i potwierdzony protokołem odbiór instalacji elektrycznej jest niezbędny, aby budynek mógł zostać oddany do użytkowania. Znajdują się w nim informacje na temat stanu instalacji elektrycznej.

Określa to art. 57.1 pkt 4 prawa budowlanego, w którym znajduje się odpowiedni zapis wskazujący, że oprócz zgłoszenia o zakończeniu budowy obiektu lub udzielenia wniosku na użytkowanie należy też dołączyć:

protokoły badań i sprawdzeń:
a) przyłączy i instalacji, zapewniających użytkowanie obiektu budowlanego zgodnie z przeznaczeniem, sporządzone przez osoby posiadające uprawnienia budowlane w odpowiedniej specjalności lub osoby, o których mowa w art. 62 kontrole obiektów budowlanych w czasie ich użytkowania ust. 6,

Kto jest odpowiedzialny za odbiór instalacji elektrycznej?

Wykonaniem i podpisaniem protokołu odbioru instalacji elektrycznej może się zająć jedynie upoważniony do tego specjalista posiadający odpowiednie uprawnienia budowlane elektryczne. Zadaniem fachowca jest rzetelne sprawdzenie instalacji, wraz z dokonaniem wszystkich potrzebnych pomiarów. Jeżeli zostanie wykryta jakaś usterka, to zleca on dodatkowe pomiary albo prace naprawcze. Niezbędne czynności przeprowadza się po zakończeniu montażu instalacji elektrycznej.

Specjalista zajmujący się obsługą i pomiarami instalacji elektrycznej w budynku musi posiadać certyfikat kwalifikacji grupy G1 (Urządzenia, instalacje i sieci elektroenergetyczne wytwarzające, przetwarzające, przesyłające i zużywające energię elektryczną). Za przyznanie tych uprawnień odpowiada Stowarzyszenie Elektryków Polskich (SEP). Umożliwiają one przygotowanie instalacji do wykonania pomiarów, a następnie ich wykonanie oraz właściwą ocenę wyników. Istotne kwalifikacje elektryka wykonującego protokół to także E (eksploatacja) oraz D (dozór). Oprócz wyników w protokołach powinny się także znaleźć dane wykonawcy pomiarów instalacji oraz warunki pomiarowe.

Pomiary w trakcie odbioru instalacji elektrycznej

Protokół odbioru instalacji elektrycznej musi zawierać niezbędne dane wymagane przez przepisy prawa budowlanego. Trzeba dołączyć także oświadczenie o prawidłowości wykonania wewnętrznej instalacji elektrycznej. Wymaga to wykonania różnorodnych pomiarów, takich jak:

Pomiar rezystancji izolacji przewodów (pomiar RISO) – dokładne sprawdzenie stanu izolacji przewodów w instalacji.

Pomiar ciągłości połączeń przewodów ochronnych i wyrównawczych – wykonywane podczas sprawdzania impedancji pętli zwarcia ewentualnie przed zamontowaniem układu pomiarowego.

Pomiar impedancji pętli zwarcia – ma za zadanie potwierdzić poprawny dobór zabezpieczeń w instalacji. Impedancja pozwala wyznaczyć prąd płynący pomiędzy przewodami w momencie zwarcia.

Pomiar wyłącznika różnicowo-prądowego RCD – każdy z wyłączników kontroluje się pod względem prawidłowości doboru, połączeń i reakcji na naciśnięcie przycisku „TEST”.

Pomiar uziemienia i rezystywności gruntu – poprawnie działające uziemienie decyduje o prawidłowym działaniu ogranicznika przepięć.

Pomiary eksploatacyjne urządzeń – kontrola stanu technicznego urządzeń elektrycznych.

Kontroluje się też poprawność rozmieszczenia instalacji w pomieszczeniach. Istotne, aby protokół potwierdzał zgodność lokalizacji punktów elektrycznych z układem punktów elektrycznych oraz łączników uwzględnionych w projekcie instalacji elektrycznej.

Co powinien zawierać protokół odbioru instalacji elektrycznej?

Każdy protokół powinien zawierać: dane identyfikacyjne, opis techniczny instalacji, wyniki przeprowadzonych pomiarów, a także dodatkowe uwagi i zalecenia (dotyczące np. usterek i niezgodności) oraz końcowe podpisy i pieczęcie. Informacje, które muszą się znaleźć w protokole to:

• dane firmy i osoby przeprowadzającej odbiór instalacji elektrycznej (która wypełnia protokół),
• dane nieruchomości, w której została wykonana instalacja elektryczna,
• data i miejsce sporządzenia dokumentu,
• dane z liczników energii elektrycznej,
• wynik sprawdzenia instalacji oraz termin usunięcia usterek, jeśli je stwierdzono,
• ilość punktów elektrycznych zamontowanych w budynku,
• zgodność lokalizacji punktów elektrycznych z układem punktów elektrycznych i łączników, jakie uwzględnia projekt instalacji elektrycznej,
• moc zainstalowanych odbiorników,
• wysokość i liniowość usytuowania punktów elektrycznych,
• rodzaj, materiał oraz przekrój przyłącza energetycznego,
• typ zastosowanych zabezpieczeń instalacji.

Protokół potwierdzają podpisy odbiorców oraz dostawców zleconej usługi odbioru.

Po skończonej weryfikacji instalacji elektrycznej wykonawca przekazuje inwestorowi kompletną dokumentację, protokoły badań oraz wszystkie dane na temat jakości materiałów i urządzeń wykorzystanych do wykonania instalacji. Aby uzyskać odbiór budynku, inwestor musi złożyć otrzymany protokół i pozostałe dokumenty do Powiatowego Inspektoratu Nadzoru Budowlanego.

Koszty wykonania protokołu odbioru instalacji elektrycznej

Na ostateczną kwotę, jaką trzeba zapłacić za odbiór instalacji elektrycznej, składa się nie tylko protokół, ale także wykonane pomiary. Koszty za dokument są z reguły niższe niż w przypadku tych, jakie należy ponieść za pomiary. Te drugie zależą od kilku czynników: ilości punktów pomiarowych, jak również wielkości oraz przeznaczenia budynku. Istotna może być też lokalizacja nieruchomości i ceny konkretnego wykonawcy. Standardowo jest to przedział od kilku do kilkunastu złotych za jeden mierzony punkt.

Co jeszcze warto wiedzieć o protokole odbioru instalacji elektrycznej?

Warto pamiętać, że nie ma jednego uniwersalnego wzoru protokołu odbioru instalacji elektrycznej. Istotne jednak, żeby zawierał on wspomniane wyżej informacje. Aby protokół był ważny, koniecznie musi zawierać dane firmy dokonującej odbioru oraz podpis i pieczątkę elektryka.

Oprócz tego do zawiadomienia o zakończeniu budowy trzeba też dołączyć protokoły badania instalacji elektrycznej i piorunochronnej w zakresie stanu sprawności połączeń, zabezpieczeń i środków ochrony od porażeń, oporności izolacji przewodów, a także uziemień instalacji i aparatów.

Do odbioru instalacji elektrycznej niezbędne jest złożenie także innych dokumentów. Są to: projekt instalacji elektrycznej, dokumentacja powykonawcza, świadectwa i certyfikaty materiałów, protokół pomiarów elektrycznych, zgłoszenie zakończenia robót budowlanych oraz decyzja o pozwoleniu na budowę. Wszystkie one składają się na dokumentację odbiorową i są potrzebne do uzyskania pozwolenia na użytkowanie budynku.