Wypis i wyrys z rejestru gruntów – jak go uzyskać?

Planowanie budowy domu z reguły rozpoczyna się od znalezienia konkretnej działki. Żeby jednak określić jej parametry i dowiedzieć się, czy będzie odpowiednia trzeba uzyskać bardziej szczegółowe informacje na jej temat. Pomocny będzie tutaj wypis z rejestru gruntów. Co to takiego?

Czym jest wypis z rejestru gruntów?

Wypis z rejestru gruntów i budynków to dokument zawierający zestawienie tabelaryczne informacji dotyczących gruntów, budynków, lokali, a więc dane zawarte w ewidencji gruntów i budynków. Czym jest ta ewidencja? Zgodnie z ustawą z dnia 17 maja 1989 roku dotyczącej prawa geodezyjnego i kartograficznego ewidencja gruntów i budynków (kataster nieruchomości) – to system informacyjny zapewniający gromadzenie, aktualizację oraz udostępnianie, w sposób jednolity dla kraju, informacji o gruntach, budynkach i lokalach, ich właścicielach oraz o innych podmiotach władających lub gospodarujących tymi gruntami, budynkami lub lokalami.

Wypis zawiera takie istotne dane jak:

• położenie nieruchomości,
• nazwa województwa, powiatu i jednostki ewidencyjnej,
• nazwa i numer obrębu ewidencyjnego,
• numer jednostki rejestrowej gruntów, budynków albo lokali.

Wypisy mogą także zawierać informacje dotyczące właścicieli, opisu prawa własności, adresów zameldowania na pobyt stały, czy siedziby podmiotów. Dodatkowo może się tam także znajdować numer księgi wieczystej nieruchomości albo oznaczenie dokumentu, jeśli nie została ona założona. Wypis wyszczególnia również użytki gruntowe jak grunty rolne, leśne, zadrzewione i zakrzewione, a także grunty zabudowane i zurbanizowane, grunty pod wodami i tereny różne. Spośród gruntów zabudowanych i zurbanizowanych wyróżnia tereny mieszkaniowe, rekreacyjno-wypoczynkowe oraz komunikacyjne. Wypis musi być też podpisany przez uprawnionego pracownika Starostwa Powiatowego lub Urzędu Miasta na prawach powiatu.

Istotnym pojęciem jest także wyrys z mapy ewidencyjnej. Jest to fragment mapy ewidencyjnej zawierający działkę lub działki objęte wnioskiem. Przedstawiony w formie graficznej zawiera numer działki ewidencyjnej i jej położenie w stosunku do innych działek, opisy i kontury użytków gruntowych oraz klas gleboznawczych, usytuowanie budynków i ich numery porządkowe, jak też punkty graniczne oraz nazwy ulic i oznaczenia dróg publicznych. Nie znajdują się tam natomiast informacje o uzbrojeniu i ukształtowaniu działki.

Co znajduje się w wypisie i wyrysie z rejestru gruntów i budynków?

Wypis z rejestru gruntów obejmuje jedną lub wiele działek ewidencyjnych wchodzących w skład jednostki rejestrowej gruntów ewentualnie wiele działek ewidencyjnych wchodzących w skład wielu jednostek rejestrowych gruntów w granicach jednego obrębu ewidencyjnego. Zawiera on informacje o:

• gruntach: położenie, granice, powierzchnie, rodzaje użytków gruntowych oraz ich klas bonitacyjnych, oznaczenia ksiąg wieczystych lub zbiorów dokumentów, jeżeli zostały założone dla nieruchomości, w skład której wchodzą grunty,
• budynkach: położenie, przeznaczenie, funkcje użytkowe i ogólne dane techniczne,
• lokalach: położenie, funkcje użytkowe oraz powierzchnie użytkowe,
• właścicielu: imię i nazwisko, adres stałego zamieszkania.

Aby poznać szczegółowy zakres informacji objętych ewidencją (które mogą się znaleźć w wypisie z ewidencji gruntów), warto sięgnąć do rozporządzenia Ministra Rozwoju, Pracy i Technologii w sprawie ewidencji gruntów i budynków. To m.in. podział użytków gruntowych (istotny dla ustalenia przeznaczenia działki w Miejscowym Planie Zagospodarowania Przestrzennego) oraz wskazanie gruntów zabudowanych i zurbanizowanych, co ma znaczenie przy naliczaniu podatku od nieruchomości. Rozporządzenie wprowadza też przepisy, na podstawie których wyszczególniane są dane ewidencyjne działek istotne w procesach inwestycyjnych.

Ewidencja nie zawiera jednak informacji o budynkach, których budowa nie wymaga uzyskania pozwolenia na budowę, czy zgłoszenia zamiaru wykonania robót (np. elementy architektury ogrodowej).

Wypis to zbiór wszystkich potrzebnych danych, które pozwalają dokładnie przeanalizować sytuację konkretnej działki przed podjęciem decyzji o jej zakupie. Warto pamiętać, że oprócz wypisów pełnych (zawierających klauzulę informującą o tym, że stanowi on podstawę wpisu w księdze wieczystej) dostępne są też wypisy uproszczone (nie stanowią podstawy wpisu do księgi).

Kto wydaje wypis z rejestru gruntów?

Zarówno wypis, jak i wyrys z ewidencji gruntów i budynków wydawane są w Starostwie Powiatowym lub w Urzędzie Miasta dla miast na prawach powiatu, a także przez Ośrodki Dokumentacji Geodezyjnej i Kartograficznej, działające w ramach Starostw Powiatowych.

Wiążące dla kwestii regulacji związanych z wypisami i wyrysami z ewidencji jest z kolei rozporządzenie Ministra Rozwoju z dnia 28 lipca 2020 r. w sprawie wzorów wniosków o udostępnienie materiałów państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego, licencji i Dokumentu Obliczenia Opłaty, a także sposobu wydawania licencji (Dz. U. poz. 1322).

Sam wniosek o otrzymanie stosownego dokumentu (w postaci elektronicznej lub papierowej) można dostarczyć do któregoś ze wspomnianych urzędów bezpośrednio lub poprzez internet złożyć wniosek na stronie ePUAP (Należy skorzystać ze strony internetowej Portalu Informacyjnego Służby Geodezyjnej i Kartograficznej i wybrać link „Geodeci powiatowi” lub „Ośrodki dokumentacji”). Uzyskanie wypisu wymaga też uiszczenia opłaty, której wysokość zależy od tego, czy wniosek dotyczy wypisu pełnego, czy uproszczonego, jak również czy będzie to forma papierowa, czy elektroniczna.

Kiedy potrzebny jest wypis z rejestru gruntów?

Dla właścicieli działek i nieruchomości dane z ewidencji są niezbędne przy takich postępowaniach cywilno-prawnych jak kupno lub sprzedaż działek i nieruchomości, zakładanie księgi wieczystej, czy sporządzanie operatu szacunkowego nieruchomości. Przygotowanie dokumentów takich jak wypis i wyrys z bazy ewidencji gruntów i budynków będzie potrzebne notariuszowi.

Zakres stosowania ewidencji określa prawo geodezyjne i kartograficzne. Z bazy danych ewidencji gruntów i budynków korzystają nie tylko właściciele działek, ale także różnego rodzaju instytucje, czy urzędy. Konkretne informacje mają znaczenie np. przy naliczaniu przez Urząd Gminy podatku od nieruchomości, czy podczas planowania przestrzennego. Korzysta się z nich w procesie ustalania działek w Miejscowych Planach Zagospodarowania Przestrzennego, w tym możliwości ich zabudowy i zagospodarowania.

Kto może uzyskać wypis lub wyrys?

Nie każdy może się ubiegać o wypis, czy wyrys z rejestru gruntów. Zgodnie z zapisami prawa geodezyjnego i kartograficznego odpowiedni wniosek do Starostwa może złożyć (licząc na udostępnienie danych):

• właściciel lub jednostka organizacyjna, władająca gruntami, budynkami, czy lokalami, których dotyczy wypis,
• organy administracji publicznej,
• podmiot inny niż organ administracji publicznej, który jednak realizuje, na zlecenie organów administracji publicznej, zadania publiczne związane z gruntami, budynkami lub lokalami, których dotyczy udostępniany zbiór danych lub wypis,
• operator sieci,
• innym podmiot, który ma interes prawny w tym zakresie.

Warto jednak pamiętać, że informacje z ewidencji gruntów i budynków niezawierające danych osobowych jak imię i nazwisko właściciela, czy jego adres mogą zostać udostępnione każdemu.

Czas oczekiwania, cena i okres ważności wypisu

To pracownicy Starostwa Powiatowego określają termin odbioru dokumentów i jest on zależny od programu, w jakim prowadzona jest baza ewidencji w danym Starostwie. Jednak ten okres nie powinien być dłuższy niż tydzień. Z reguły osobiste złożenie wniosku przyspiesza otrzymanie dokumentów (często jeszcze tego samego dnia).

Wydanie wypisu nie jest darmowe, a cena określona jest zgodnie z załącznikiem do ustawy Prawo geodezyjne i kartograficzne. Wypis pełny to koszt 150 zł w przypadku wydruków wypisu i wyrysu, w wersji elektronicznej zaś o 10 zł mniej. Znacznie tańszy będzie wypis uproszczony bez danych osobowych. Weryfikacji kosztów dokonuje jednak zawsze pracownik Starostwa.

Wypis i wyrys z bazy ewidencji gruntów i budynków nie mają terminu ważności. Jednak konkretne podmioty (np. bank), którym się go przedkłada, decydują o jego aktualności lub nieaktualności. Dlatego najlepiej przekazać go zainteresowanym instytucjom jak najszybciej.